Burn-out Symptomen

June 11, 2020 Anton te Velde

Oververmoeid & uitgeput

Van alle burn-out symptomen is moeheid de bekendste. Tegelijk is de moeheid die je bij burn-out voelt niet uit te leggen aan mensen die nooit eerder een burn-out hebben gehad.

Het gevoel dat je tot op het bot uitgeput bent, je voorraden leeg zijn en jezelf compleet kwijt bent. Het gevoel is niet uit te leggen. Wellicht schaam je je misschien zelfs wel voor je klachten. Het is ook bijna niet uit te leggen aan iemand die dit nog nooit heeft ervaren. Eerst deed je alles en nu lukt bijna niets meer en moet je hulp vragen in je omgeving om de dingen af te krijgen. Je omgeving vindt het maar raar: Je ziet er gezond uit en toch doe je niks.

De constante moeheid merk je al als je 's morgens opstaat: het gevoel dat je een marathon hebt gelopen als je wakker wordt. En dan moet de dag nog beginnen.
Wellicht heb je kinderen, werk, een eigen bedrijf etc., waardoor je het gevoel hebt dat je door moet. De moeheid zorgt ervoor dat je je uitgeput voelt en niets meer leuk is en alles moeite kost,

Het gevoel van totale uitputting is bekend bij mensen met een hevige burn-out. Het gevolg is dat mensen soms uitgeput op straat ineen zakken en daar soms langer tijd liggen en niks meer kunnen.

Trappen oplopen is dodelijk vermoeiend. Een bezoek aan de supermarkt is veel te gek en zelfs het zetten van een kop koffie kost heel veel moeite. Veelal gaat totale uitputting gepaard met suïcidale gevoelens, wat begrijpelijk is. De mate van uitputting verschilt per burn-out en soort burn-out.

Bij de één manifesteert de burn-out zich in fysieke, lichamelijke klachten en bij de ander vooral in psychische, mentale klachten.

Slecht slapen bij burn-out

Slecht slapen is onder te verdelen in drie soorten:

✅ In slaap vallen lukt niet

✅ Doorslapen lukt niet

✅ Vroeg wakker worden

Je lichaam is ontzettend moe en toch kun je niet in slaap vallen. Dit is ontzettend vreemd juist omdat je zo moe bent dat het lijkt het alsof je een hele dag door kunt slapen. Je valt bijna om van de moeheid, maar zodra je hoofd het kussen raakt beginnen de radertjes te draaien.

Het gevolg? Inslapen wil niet. De oorzaak ligt met name in de hoeveelheid cortisol die nog in het lijf aanwezig is terwijl deze hoeveelheid juist aan het eind van de dag op z'n laagst zou moeten zijn. Het lichaam staat in een actieve “vechten & vluchten” modus waarbij slapen niet de prioriteit heeft.

En mocht het uiteindelijk wel lukken om in slaap te vallen, dan lukt het doorslapen niet. Midden in de nacht schrik je wakker en opnieuw begint het piekeren opnieuw. Weer lekker doorslapen is er niet bij: je lijf staat in een actie modus. Door de hoeveelheid cortisol in het lichaam heeft een piek in een 'slaapgolf' ervoor gezorgd dat je wakker bent geworden.

Je wordt heel vroeg wakker. Je had het gevoel dat je een aantal dagen door zou kunnen slapen, maar toch ben je erg vroeg wakker. De cortisol in het lichaam zorgt ervoor dat je heel vroeg alweer alert bent. Wanneer je vroeg wakker bent, voel je dit ook als overactiviteit van het lichaam.

Het lichaam maakt zich klaar voor een nieuwe dag vol activiteit, maar helaas is de benodigde lichamelijke energie niet aanwezig.

Heel veel slapen

Er zijn ook situaties waarin iemand met een burn-out juist heel veel slaapt. Het lichaam is 'op' en het lijf wil gaan herstellen. Herstellen door slaap is een hele goede manier om weer energie op te gaan doen.
Deze energie gaat helpen bij het herstellen van burn-out.
Heel veel slapen bij burn-out lukt vaak alleen wanneer iemand zijn huidige situatie heeft geaccepteerd en niet meer in een 'vechtmodus zit'. Het lijf komt tot rust en krijgt daardoor de gelegenheid om te herstellen.
De aanmaak van cortisol wordt zodoende verlaagd wat ervoor zorgt dat er zowel goed ingeslapen, doorgeslapen en lange nachten gemaakt kunnen worden.
Gelukkig zijn er meerdere hulpmiddelen die je kunnen helpen om beter te kunnen inslapen, doorslapen en een goede nachtrust kunt maken. Een goede slaapkwaliteit is essentieel voor herstel uit burn-out.

Buikpijn en last van de maag

Buikpijn bij burn-out is een symptoom dat wordt veroorzaakt doordat in een stressreactie de stofwisseling deels, of zelfs volledig stil komt te liggen. Tijdens burn-out is het lichaam aan het overleven (bevriezen, vechten of vluchten) en gebruikt het de voedingsstoffen die in spieren en organen opgeslagen liggen.

De verbranding van voedsel dat op dat moment in de maag zit is even niet belangrijk. Het lijf gaat voor zelfbehoud. Dit is te herkennen aan één van deze kenmerken:

✅ Vaak plassen of ontlasting
✅ Buikvet
✅ Druk opgejaagd gevoel
✅ Onrustige darmen
✅ Krampen

Grofweg zijn er twee soorten problemen door de stressreactie in een buik:

✅ Voedsel dat niet wordt verteerd
✅ Het herstel na een stresssituatie

Na een stresssituatie wil je lichaam graag herstellen. Het eist dan veel voedsel om zoveel mogelijk voeding terug naar de spieren en organen te kunnen sturen. Het gevolg hiervan is dat mensen aankomen door stress of juist afvallen doordat de stofwisseling erg omhoog gaat.

Duizeligheid

Wanneer het lichaam gespannen is zijn ook vaak de hersenen overactief. Daardoor reageer je sterker op signalen of prikkels. Wanneer je burn-out bent geraakt treden er verstoringen op in hoe die signalen binnen komen met als gevolg dat je hersenen even niet weten wat je lichaam moet doen om in evenwicht te blijven. Het resultaat is dat je duizeligheid kunt ervaren. Daarnaast kan ook oorsuizen en tinnitus leiden tot een verstoord evenwicht en duizelingen. Je kunt bijvoorbeeld ervaren dat je meer moeite moet doen om op de been te blijven en soms het gevoel kunt hebben dat je flauwvalt.

Gespannen Spieren / spierpijn

Iedereen met een burn-out herkent de gespannen spieren. Doordat de hormonen cortisol en adrenaline zeer actief blijven kost dit het lichaam veel energie waardoor het lijf in een “vechten-vluchten” modus blijft. Het lichaam heeft voor deze energie de suikers nodig die als glycogeen opgeslagen liggen in de spieren.

Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress, zowel fysiek als psychologisch. Bij fysieke inspanningen zoals sporten is dit handig om te kunnen presteren. Maar bij stress en burn-out is het juist zeer uitputtend. De voorraden worden vaak niet aangevuld of worden omgezet in vet op de buik. Ook wordt er te weinig bewogen bij burn-out vanwege de vermoeidheid en hierdoor worden ook de afvalstoffen slecht afgevoerd. Het drinken van genoeg water kan wel een positieve rol spelen bij een goede goede afvoer van afvalstoffen.

Het gevolg van pijnlijke spieren is dat er vaak nog minder bewogen wordt en als gevolg hiervan zich nog meer afvalstoffen ophopen in de spieren. Het drinken van minstens 1.5 liter water per dag, maar ook gematigd bewegen en massages zijn prima opties om de spierpijn te verminderen.

Hoofdpijn

Hoofdpijn is een veelgehoorde klacht bij stress of burn-out. Maar liefst 65% van de Nederlanders heeft er in meer of mindere mate last van.

Hoofdpijn als gevolg van spanning kenmerkt zich door een zeurende, doffe pijn. Soms kunnen de klachten van zware hoofdpijn lijken op die van migraine. Je voelt je misselijk, en hebt een kloppende pijn in je hoofd.

Het is goed om te achterhalen waardoor de hoofdpijn ontstaat. Is dit als gevolg van stress of zijn er andere factoren waardoor de hoofdpijn ontstaat?

Hartkloppingen

Hartkloppingen ontstaan als gevolg van de vluchten/vechten modus waarin het lichaam als gevolg van de chronische stress is beland. Het lichaam wil weg van de stress, weg van het gevaar.

Daardoor heeft het lichaam meer zuurstof in de spieren nodig. De zuurstof wordt via de bloedcirculatie vervoerd in het lichaam. Om het bloed rond te kunnen pompen wordt de hartslag verhoogd. Dit merk je aan het bonzen van het hart en soms aan hardkloppingen. Neem deze klachten tijdens een burn-out altijd serieus en ga indien nodig naar je huisarts.

Ook kan het zijn dat een symptoom van burn-out zich vertaalt in een langzame hartslag die zeer duidelijk voelbaar is. Je merkt dit aan zeer langzame doch voelbare bonzen van het hart. Vaak een signaal dat het lijf in de vluchtmodus zit. Het is belangrijk om hieraan gehoor te geven en de huisarts te raadplegen.

Hoge bloeddruk

Zoals hierboven reeds omschreven is het hart heel hard aan het werk om toch het lichaam overeind te houden en alles te doen om te herstellen van een burn-out. Het hart pompt hard en dit zorgt voor een hoge bloeddruk.

Een hoge bloeddruk herken je aan vermoeidheid, hoofdpijn, kortademigheid, duizelingen , wazig zien of rusteloosheid. Wanneer je aan het herstellen bent van een burn-out verdwijnen deze symptomen vaak weer.

Afgenomen weerstand

Doordat het lichaam constant in gevecht is met zichzelf verslechtert de werking van het immuunsysteem.

Het immuunsysteem heeft twee belangrijke taken. In de eerste plaats beschermt het je lichaam tegen ongewenste indringers zoals virussen, bacteriën en schimmels.

In de tweede plaats zorg het ook voor opruim-en herstelwerkzaamheden zowel in je lijf als ook in je hersenen.

Doordat de cortisol de ontstekingen in het lichaam onderdrukt blijft het lichaam in een vecht-of vluchtmodus staan, en is dus niet aan het herstellen.

Als gevolg van stress krijgt ook het immuunsysteem een klap waardoor het slechter gaat functioneren. We merken wel dat het hart sneller gaat bonzen, we het warm krijgen en andere lichamelijke symptomen zich voordoen. We merken vaak niet dat elke keer wanneer we ons opwinden, schrikken, bang of boos worden dit een directe impact heeft op de cellen in ons lichaam die daardoor een verandering ondergaan waardoor ook het immuunsysteem reageert met verandering in haar activiteit. Een gevolg hiervan is dat de weerstand afneemt.

Hyperventilatie

De manier van ademhaling kan je veel vertellen over de fase waar je nu in zit. Hoe werkt dit dan? Wanneer je ergens tegenop ziet of je ergens over opwindt dan reageert je lichaam hierop. Je hartslag gaat omhoog, maar ook je ademhaling gaat omhoog. Je ademt dus meer vanuit je borst en met een te hoge frequentie.

Deze manier van ademhalen (hyperventilatie) is heel handig wanneer het lichaam je vraagt om in actie te komen (vechten / vluchten) want dan moet er meer zuurstof worden opgenomen. Bijvoorbeeld je loopt in het bos en ziet een tijger op je afkomen. Dan is het heel verstandig dat het lichaam hierop reageert en hoger gaat ademen.

Echter wanneer je in een toestand van rust ook deze ademhaling constateert dan is het belangrijk om hier iets aan te doen, om te voorkomen dat deze ontregelde ademhaling structureel wordt en je veel energie gaat kosten.

Inademen gaat door middel van spierkracht. Spieren trekken je middenrif aan en zuurstof vult je longen. Uitademen gaat op ontspanning. Het gaat vanzelf en je hoeft er geen spieren voor te gebruiken.

In het geval van een burn-out is een symptoom dat er teveel spierspanning is. Deze spierspanning zorgt ervoor dat het middenrif dat normaal gesproken op ontspanning weer terugzakt dit niet meer doet. Het gevolg is een kleinere longinhoud die zijn capaciteit niet meer weet te benutten. Je merkt dit aan een korte en “hoge” ademhaling vanuit je borst.

Het gevolg is dat je minder zuurstof binnen krijgt wat zorgt voor extra vermoeidheid.

Oorsuizen & Tinnitus

Onder Tinnitus wordt verstaan alle klachten zoals zoemen, gesis, brommen of een ander geluid zonder dat dit daadwerkelijk buiten het hoofd aanwezig is. Je hoort een geluid wat er feitelijk niet is. Een andere naam hiervoor is oorsuizen. Op de site hoorzaken.nl staan geluiden die mensen horen wanneer ze last hebben van tinnitus.

De geluiden kunnen constant of met tussenpozen worden worden waargenomen en een wisselende sterkte hebben. De ene keer is het hard, dan weer zacht, soms is het weg en soms het er juist weer heel erg laan. Soms lopen de geluiden ook synchroon met de hartslag.

Stress verergert oorsuizen bij mensen die reeds last hebben van Tinnitus.

Wel kun je goed leren omgaan met deze klachten. Door bijvoorbeeld EMDR-therapie zijn de eerste positieve resultaten behaald.

Afvallen

Wanneer je last hebt van een burn-out is je lichaam keihard aan het werk om te herstellen. Ondertussen kost elke inspanning veel energie waardoor je energie sneller op is dan normaal.

Een andere reden waarom je afvalt is dat het lichaam in situaties van stress de spieren op scherp zet. In de spieren ligt energie opgeslagen (glycogeen). Dit is een vorm van energie die razendsnel beschikbaar is bij een acute situatie waarbij directe actie vereist is. Een uitgeputte hoeveelheid glycogeen kenmerkt zich door een hongergevoel, trillen, bibberen en je ellendig voelen.

Doordat de (chronische) stress continue je spieren prikkelt om in actie te komen vreet dit de glycogeen-voorraad op. Het gevolg is eenvoudig een enorme energiebehoefte die leidt tot afname in gewicht wanneer je niet voldoende eet.

Honger

Het lichaam is uitgeput en leeg. Om in de basis goed te kunnen herstellen zijn de volgende zaken essentieel:

✅ Goed en gezond eten
✅ Goed en regelmatig bewegen
✅ Goed slapen

In het geval van eten vraagt het lichaam om extra voeding die vooral gezond is. Dat is voeding wat het lijf weer moet gaan sterken in de strijd om herstel. Anders kost het energie.

Soms wil het lichaam alvast een extra voorraadje aanleggen om voorbereid te zijn op aankomende gebeurtenissen en niet weer in een algehele uitputting terecht te komen.

Het lichaam geeft signalen af dat het wil herstellen door meer voeding te willen nemen. Dit leidt tot een hongergevoel. Als gevolg hiervan kun je mogelijk overmatig gaat eten omdat de signalen niet juist zijn door de hormonale schommelingen in het lichaam.

Een burn-out kan dus zowel leiden tot afvallen als ook aankomen in gewicht.

Een stressreactie zorgt ervoor dat het lichaam kiest om in leven te blijven. Overleven dus. In dat geval is het genereren van energie uit voedsel dus even geen prioriteit. Het lichaam gebruikt de reserves die het heeft opgeslagen in spieren en organen. Deze reserves zijn bedoeld om tot directe actie over te gaan. Het lijf verwacht dat je hierna moet herstellen. In diverse studies is aangetoond dat verhoogde cortisolwaarden een hongergevoel, hunkering naar eten met een hoog gehalte aan snelle suikers (koolhydraten) en/of vet en dus aankomen in gewicht.

Het grootste negatieve effect van cortisol is dat het vet van de opslagplaatsen kan verplaatsen naar vetafzettingen diep binnen in de buik. En jawel bij mannen zien we hier het beruchte bierbuikje ontstaan en bij de vrouwen resulteert dit in de bekende “vetrolletjes” om de middel.

Verkeerde voeding

Mensen met een burn-out hebben vaak een verkeerd eetpatroon opgebouwd. Ze eten “makkelijk eten” zoals kant-en klaar maaltijden, pizza’s, patat en fastfood maar ook veel zoete tussendoortjes. Hierdoor krijgt de bloedsuikerspiegel een boost waar door je meer energie ervaart. Dit is echter van korte duur omdat de bloedsuikerspiegel ook weer heel snel daalt. In de fase naar een burn-out ga je juist vaak meer van dit soort slechte eetgewoontes hanteren omdat de energie vaak ontbreekt voor een gezonde en gevarieërde maaltijd of het ontbreken van tijd voor het doen van boodschappen. In het 30-dagen online programma wordt dieper ingegaan op de “supermarktsafari”. De juiste voeding is de brandstof die de motor in deze tijd nodig heeft. Wil je de juiste en genoeg energie uit voedsel halen dat is goede voeding (slow food) belangrijk. Goede en gezonde voeding zorgt voor een beter herstel en meer energie. En juist dat heb je zo hard nodig in deze tijd.

Darmklachten

Adrenaline zorgt voor een versnelde stofwisseling. Je maakt adrenaline aan wanneer je voorbereidt op iets spannends zoals een sportprestatie, maar ook wanneer je angstig bent of opgewonden. Stress zorgt er voor dat je adrenaline constant wordt aangejaagd waardoor je juist veel verbrandt.

Stress kan een echte dikmaker zijn. Het stresshormoon cortisol nestelt zich nu eenmaal graag in het buikvet waardoor het vet juist hier gaat toenemen.

Ook zorgt cortisol ervoor dat de afgifte van glucose in werking wordt gesteld. Je lichaam bereidt zich voor op vechten of vluchten. Wanneer er geen reactie komt (dus je gaat niet vechten met de tijger in het bos) wordt de glucose opgeslagen als vet. Veel darmklachten herken je aan een versnelde stoelgang of veel plassen of juist een trage stoelgang (soms zelfs tot eens per 2-5 dagen).

Verkoudheid / griep

Veel burn-outs beginnen met een verkoudheid/keelontsteking die maar niet lijkt over te gaan. Na weken verkouden gaat iemand vaak naar de huisarts die dan antibiotica voorschrijft. Vaak is dit het zetje om lichamelijk geparkeerd te staan. Veel middeltjes werken niet of onvoldoende. Dit komt doordat middeltjes ondersteunend werken aan het lichamelijk herstelvermogen. Helaas is het herstelvermogen uitgeput en kan zelfs een ondersteunend middel het herstelvermogen niet meer ondersteunen

Mensen met een burn-out hebben vaak een verminderde weerstand en zijn daardoor ook sneller vatbaar voor verkoudheid of griep. Omdat het lichaam onvoldoende energie heeft is het niet krachtig genoeg om indringers de baas te zijn.

Je merkt dit aan het feit wanneer iemand ziek is, jij het ook direct hebt. Elke griepje wat er heerst treft jou ook.

Omdat je al slecht in je vel zit kun je ook mentaal een griepje slecht verwerken waardoor dit zich direct vertaalt in negatieve gevoelens.

Slecht herstellen

Wanneer je burn-out bent herstelt het lichaam bijzonder slecht van alles. Of je nu ziek bent of hebt gesport, het herstel duurt langer.
Bijvoorbeeld van een rondje hardlopen kan het soms wel tot 3 dagen duren voordat je weer bent hersteld van spierpijn en vermoeide benen. Ook het afbreken van alcohol kost het lichaam meer tijd. Van 1 glas wijn of bier kan je al heel veel last hebben.
Maar ook van griepjes, verkoudheid en andere lichamelijke ongemakken verloopt het herstel langzamer. Mocht je de energie om wel te kunnen sporten dan kenmerkt zich dit vaak door een stevige, langdurige spierpijn. Gematigd bewegen in een rustig tempo kan dit wel voorkomen.

Overmatig Zweten

Er hoeft nagenoeg niets te gebeuren of het zweet breekt je al uit. Alleen al van een gedachte aan iets dat gaat komen kun je al doorweekt raken. Bijvoorbeeld in een groot gezelschap of in een wachtkamer bij de dokter.

Een beetje spanning zorgt ervoor dat het zweet je uitbreekt. Ook een natte rug van het zweet of “klotsende oksels” komt veel voor bij burn-out. Het lichaam reageert nu eenmaal fysiek op sterke emoties als stress.

Het zweten kent 2 oorzaken:

Doordat het lichaam geen energie heeft en alles heel veel moeite kost alsof je een marathon aan het lopen bent.
De (pieker)gedachte die stress veroorzaakt is vaak zo angstig dat het je laat zweten.

Veel zweten doe je onder andere op de volgende plekken:

✅ Rug
✅ Buik
✅ Oksels
✅ Voorhoofd

Bijnieruitputting

De bijnieren zijn kleine organen in het lichaam die belangrijke hormonen aanmaken. De bijnieren hebben een belangrijke functie bij:
✅ Reguleren van de stressreactie “vechten of vluchten
✅ Reguleren van de bloedsuikerspiegel;
✅ Tegengaan van ziektes en ontstekingen;
✅ Productie van testosteron en oestrogeen;
✅ Reguleren van de afbraak van voedingsstoffen;
✅ Reguleren van het evenwicht tussen water-en zout in het lichaam

Bijnieruitputting ontstaat doordat er gedurende een lange tijd teveel cortisol moet worden afgegeven als gevolg van stress, angst, woede, koude etc…

Het gedurende lange tijd blootstaan aan stress (overmatige stress) zorgt ervoor dat de bijnieren uitgeput raken waardoor je je vaak extreem moe kunt voelen.

In het online-30 dagen programma wordt hierop dieper ingegaan en ook adviezen die je bijnieren kunnen ondersteunen.

Slecht zien

Wanneer je last hebt van overmatige stress kan het ook zijn dat je slecht gaat zien. Vaak begint dit met subtiele signalen zoals een ooglid wat gaat trillen. Na verloop van tijd kan dit echter leiden tot meer ernstige vormen waarbij vlekken voor je ogen of nog meer ernstige vormen waarbij je alleen het verschil tussen licht en donker nog waarneemt. Autorijden en andere zaken zijn dan niet meer mogelijk. Wazig of slecht zien leidt ook tot bijvoorbeeld hoofdpijn en vermoeidheid. Slecht zien ontstaat doordat de spieren worden aangespannen waaronder ook de oogspieren. Hierdoor raken je ogen vermoeid met als resultaat dat je vlekken voor je ogen krijgt of slecht gaat zien.

Uitval van ledematen

Het lichaam kan soms erg vreemd reageren op totale uitputting. Zo kunnen ledematen minder gaan functioneren of zelfs helemaal uitvallen.
Uitval van één of beide benen of één of beide armen; de ledematen kunnen plotseling niet meer functioneren.

Wallen onder de ogen

Het probleem bij mensen die een burn-out hebben is dat het vaak niet te zien is aan de buitenkant. Je kunt veel beter een been breken. Daarvan is duidelijk zichtbaar wat iemand mankeert en ook de hersteltijd is vrij nauwkeurig te bepalen. Wel zie je bij burn-out klachten vaak dat iemand stevige, diepdonkere wallen onder de ogen hebben en ook de helderheid van de ogen is dof. En vaak is het niet alleen de wallen die opvallen, maar ook de grauwe bleke huidskleur.

Vaak valt het pas op hoe donker en diep de wallen zijn, maar ook hoe dof je uit de ogen kijkt wanneer je foto’s vergelijkt ten tijde van burn-out en bijvoorbeeld een jaar geleden.

Rode vlekken op de huid

Wanneer je burn-out bent zijn je cortisolwaarden in het bloed verhoogd. Wanneer dit langdurig het geval is dan is dit schadelijk voor de gezondheid. Het holt je uit, en zorgt voor lichamelijke aftakeling.

Een gevolg hiervan is meer ontstekingen. Mensen die daarnaast over een gevoelig huidtype beschikken zijn bij burn-out meer vatbaar voor allerlei vlekken op de huid, maar ook eczeem. Vaak is dit net de druppel die de emmer doet overlopen. Ook zorgt stress voor een verminderde nachtrust en juist in de nacht herstelt je lichaam van alle impact van het dagelijks leven.

Verslechterde conditie

Alles kost moeite bij een burn-out. Een maand voordat ik totaal burn-out thuis kwam te zitten liep ik nog een marathon. Een maand later was 1 kilometer al teveel, ik was totaal uitgeput. Zelfs een stukje hardlopen wil niet meer en je hebt er ook geen zin meer in. Sporten lukt simpelweg niet meer.

Het lijkt wel alsof je het ene been niet meer voor de andere krijgt en je ademhaling is snel hoog en gejaagd en presteren lukt niet meer. Wel wilde ik graag mijn lichamelijke conditie vasthouden op het oude niveau. Daarom ging ik wel hardlopen en zelfs probeerde ik de 10 kilometer te halen met nog grotere uitputting tot gevolg, vaak nog tot wel 3 dagen na de inspanning. Overmatige inspanning bij burn-out zorgt juist voor extra belasting en uitputting, vaak nog dagenlang.

Verkeerde ademhaling

Je ademhaling kan je veel vertellen over de fase waar je nu in zit. Hoe werkt dit? Wanneer je ergens tegenop ziet of iets waar je je druk om maakt reageert het lichaam hierop. Je hartslag gaat omhoog, bloeddruk maar ook je ademhaling. Je gaat “hoog” adem halen. Je ademt dan meer vanuit je borstkas en met een hogere frequentie dan vanuit je onderbuik (je rustpunt).

Deze manier van ademhalen is heel handig wanneer je direct in actie moet komen (vechten/vluchten) want dan moet er meer zuurstof worden opgenomen en meer koolzuur worden uitgestoten.

Echter wanneer je ook in rust een hoge ademhaling constateert dan is het van belang om hier iets aan te doen. Om te voorkomen dat de ontregelde ademhaling een structureel energielek wordt of leidt tot een paniekaanval.

In geval van burn-out is een symptoom dat er teveel spierspanning is. Deze spierspanning zorgt ervoor dat het middenrif dat normaal gesproken op ontspanning terugzakt, dit niet meer doet. Het gevolg is een kleine longinhoud die zijn capaciteit niet meer benut. Daardoor heb je vaak een korte ademhaling, vaak vanuit de borst.

Als gevolg hiervan ontstaat een gebrek aan zuurstof en dit zorgt voor extra vermoeidheid.

Verslaafd aan Adrenaline

Sommige mensen met burn-out zijn continu op zoek naar nieuwe prikkels, nieuwe stress. De adrenaline en cortisol die vrijkomen zorgen namelijk voor een tijdige opleving in energie. Bijvoorbeeld gaan ze, eenmaal thuis, ontzettend hard sporten en verschuift het accent van het “harde werken” naar “hard sporten”. Dit is echter een zelfdestructieve manier om energie te krijgen. Uiteindelijk zullen deze hormonen uitgeput blijven met een nog diepere burn-out als gevolg.

Mensen die continu op zoek zijn naar nieuwe prikkels om weer energie te krijgen worden ook wel adrenalinejunkies genoemd, verslaafd aan de kick die adrenaline geeft.

Nek-en schouderklachten

Een natuurlijke reactie van stress is het optrekken van de schouders. Niet zo vreemd: een stresssituatie vraagt om een vecht-of vluchtreactie. Wanneer de tijger voor je in het bos staat dan trek je ook automatisch je schouders omhoog en bal je je vuisten om jezelf te verdedigen.

Het gevolg is dat de spieren over het hoofd de boel bij elkaar proberen te houden. De aanhechtingen lopen van je voorhoofd tot aan de nek. Daarom ontstaan nek-en schouderklachten ook vaak hier.

Je merkt dit aan pijn tussen de schouderbladen en ook in je nek zelf. Vaak net onder de schedel, de plekken onder je oren en de aanhechtingen bij je schouders. Dit zijn allemaal aanhechtingspunten van de spieren op de botten die als gevolg van de stress overbelast raken en zorgen voor extra spierspanningen. Het gevolg hiervan is dat de spieren meer samentrekken en je hierdoor nek-en schouderklachten krijgt.

Gespannen kaken

Last van gespannen kaken komt ook vaak door spierspanningen. ’s Nachts resulteert dit vaak in knarsetanden en voortdurend bewegende kaken. De volgende morgen word je wakker met een pijnlijke gespannen kaak. Het klemmen van de kaken komt vaak naar voren wanneer tanden en kiezen gevoelig worden of soms ontstoken raken. Vaak gebeurt dit net als met veel spierspanningen ongemerkt. Het klemmen van de kaken wordt onderschat: het kan zelfs gebeuren dat er stukjes van tanden afbreken door het klemmen van de kaken.

Moeite met praten

Sommige mensen krijgen door de voortdurende stress en burn-out moeite met spreken. Ook de tong kent vele spieren. De kans dat deze spieren invloed hebben op het praten is groot.
Dit is onder meer te herkennen aan zeer onduidelijk, binnensmonds gemompel wat voor een ander niet of zeer slecht te verstaan is.

Lage rugpijn

Lage rugpijn bij burn-out is een veel voorkomend verschijnsel. Dit wordt veroorzaakt door spierspanningen vaak in combinatie met een verkeerde houding. JE merkt lage rugklachten vaak als je in de auto stapt of wanneer je net uit bed komt. Het is een vervelende pijn, veroorzaakt door de aanhechtingen net boven de bilspieren.

Het geeft een vervelend gevoel van trage en/of vermoeide benen. De pijn kan uitlopen tot een heftige pijn waarbij je niet meer hoe je moet gaan zitten, staan of liggen.

Hormonale schommelingen

Wanneer er gevaar dreigt zoals een spannende ontmoeting of presentatie, een emotionele gebeurtenis of een ongeluk maakt je lichaam een hoop adrenaline aan om te kunnen vechten of vluchten. Je lichaam staat op scherp om te kunnen reageren.
Naast adrenaline maakt het lichaam ook razendsnel een ander stofje aan: endorfine. Dit wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Het is een verdovend middeltje waardoor je minder geestelijke of lichamelijke pijn ervaart. Tevens helpt endorfine om lekker relaxed te worden.

Endorfine wordt ook wel het natuurlijke morfine genoemd. Het is een pijnverzachtend middel wat ervoor zorgt dat je je gelukkiger voelt. Het stofje wordt ook vooral aangemaakt wanneer je aan het hardlopen of fietsen of andere vorm van lichaamsbeweging doet. Daarom voel je je vaak na het sporten heel rustig en ontspannen.

Bij burn-out maakt je lichaam voortdurend het stofje endorfine aan totdat het uitgeput is en niet meer beschikbaar.

Vervolgens ga je nog meer ellendig en ongelukkig voelen.

Haaruitval

Burn-out verhoogt de adrenaline in het lichaam en kan daardoor haaruitval verergeren. Normaliter wordt adrenaline afgebroken in het lichaam na een zware inspanning en door de lymfeklieren. Wanneer adrenaline in aanraking komt met talgklieren in de hoofdhuid wordt er vervolgens melkzuur geproduceerd. Melkzuur is slecht voor de hoofdhuid en de haargroei.

Melkzuur is ook slecht voor de haargroei omdat het de haarwortels beschadigt en daardoor het haar poreus en fijn wordt. Met als resultaat dat het sneller beschadigt.

Acné / puistjes

Net als bij haaruitval is melkzuur ook slecht voor de huid. Het zorgt voor verstopte haarvaatjes, ontstekingen en vervolgens ontstaat er acné.

Doordat je lichaam tijdens burn-out slecht in staat is om te herstellen ontstaan hier vaak vervelende littekens in het gezicht.

Geen regie over eigen lichaam

Een zeer herkenbaar symptoom van burn-out is dat je het gevoel krijgt dat je geen controle meer hebt over je eigen lichaam. Het lijf doet maar wat en het is voor jou niet duidelijk waarom dit gebeurt.

Dit zorgt voor vaak voor heel veel angst. Ik ben ernstig ziek, last van hartklachten of ik moet wel iets ernstigs mankeren. Deze klachten doemen vaak op wanneer iemand net burn-out is en alle grip en controle kwijt is.
Dit is niet heel vreemd. Het lichaam heeft de regie overgenomen doordat het telkens meer en meer uitgeput is geraakt. Het doel van het lichaam is overleven. Daarom kiest het lichaam voor deze overlevingsstrategie om in leven te blijven.

Veel mensen met burn-outklachten hebben het gevoel ernstig ziek te zijn. Dit is volstrekt begrijpelijk. In trajecten zien we vaak zorgelijke klachten zoals:

Opgeblazen buik;
Zwellingen op de borst;
Pijn op de borst;
Uitval van ledematen;
Ernstige vormen van puistjes, acné of eczeem

De reactie die we vaak horen is dat het haast onmogelijk lijkt dat voortdurende stress / burn-out voor dit soort klachten zorgt. Daarom adviseren we altijd om een medisch onderzoek te laten uitvoeren. Vaak komen er dan forse lichamelijke klachten uit deze onderzoeken waardoor de kans toeneemt dat stress / burn-out de grote boosdoener is.

Veel van deze klachten verdwijnen naarmate je meer herstelt van burn-out. Een burn-out manifesteert zich vaak op het zwakste onderdeel van ieders lichaam. Voor de één is dit de huid, de ander de buik en weer iemand anders op de spieren of de rug.

Persoonlijk heb ik ook 4 jaar lang rondgelopen met pijn op de borst. Dit heeft impact op alles, sporten, hartklachten. En het gevoel dat je elk moment kunt neervallen.

Angst, paniekaanvallen

Veel mensen met burn-out hebben last van angst! Soms gaat dit samen met paniekaanvallen. Vervolgens begint het gepieker en ontstaan er vragen als:

Word ik ooit weer beter?
Kan ik ooit weer werken?
Ben ik de persoon die ik nu ben?
Wie ben ik nu? En wat kan ik eigenlijk?
Wat gebeurt er in vredesnaam met me?

Angst kent een aantal fasen. Vooral in het begin is de angst groot omdat het lichaam begint te protesteren en het vaak lijkt alsof er vreselijke dingen aan de hand zijn.

Vooropgesteld het is altijd goed om lichamelijke klachten bij een huisarts te laten onderzoeken. Wanneer er niets uit medische onderzoeken komt, is de kans groot dat stress/burn-out de boosdoener is.

Tijdens een burn-out is er vaak de angst dat je nooit meer beter wordt. Het herstel lijkt vreselijk ver weg dat de finish nooit in zicht komt. Ook na een burn-out kunnen klachten nog geregeld de kop opsteken. Kom ik er dan nooit vanaf?
De angst om nooit weer beter te worden, of nooit helemaal van burn-out af te komen is bij zeer veel burn-out patiënten aanwezig.

Paniekaanvallen behoren tot de symptomen van burn-out. Vaak wordt er dan een paniekstoornis vastgesteld terwijl dit een gevolg is van de burn-out. Paniekaanvallen zijn ontzettend vervelend en zorgen ervoor dat iemand die een paniekaanval krijgt ontzettend onzeker wordt over zijn lichaam. Je kunt nooit voorspellen wanneer zoiets gaat gebeuren.

Het geloof in je eigen lichaam verdwijnt door de paniekaanvallen. De ontzettende angst die doorslaat in paniek zorgt nooit voor herstel maar juist voor achteruitgang.

Persoonlijk was dit naast alle fysieke klachten ook mijn grootste probleem. De angst-en paniekaanvallen zijn soms buitensporig disproportioneel. Maar ze zijn er wel. Vaak heeft dit ook bij mij geresulteerd in een forse terugval in herstel omdat de stress niet meer gestopt kon worden en een paniekaanval het logische gevolg was. “Daar ga ik weer”. En het is ook de aanleiding geweest voor de 2e burn-out direct na herstel van de 1e burn-out.

Onze ervaring is gelukkig dat naarmate de burn-out herstelt, het aantal paniekaanvallen vermindert en met de juiste begeleiding helemaal wegblijft.

Zelf ben ik geen voorstander van zware medicatie en dit verschilt ook per persoon in relatie tot de klachten.

Toch was ik uiteindelijk erg blij dat een psychiater een onderhoudsdosering anti-depressiva voorschreef. En tot op de dag van vandaag slik ik dit nog altijd omdat het me ondersteunt ook in tijden dat het soms wat meer stressvol is.

Angst om alleen te zijn

Sommige mensen met een burn-out zijn bang om alleen te zijn. Je kunt bijvoorbeeld bang zijn omdat je alleen thuis bent, dat je niet meer voor de kinderen kunt zorgen of bang dat je flauwvalt en er niemand in de buurt is.

Het voelt dan veilig om iemand continue in de buurt te hebben die je in de gaten kan houden. Of iemand die een dokter kan bellen wanneer er iets heel ergs gebeurd.

Angst om lichamelijk actief te zijn

Lichamelijke activiteit staat vaak gelijk aan vermoeidheid in het denken van mensen. Zeker wanneer je burn-out bent, lijkt het zeer onverstandig om lichamelijk actief te zijn /te gaan worden.
Juist het lichamelijke, gematigd bewegen, zorgt voor de aanmaak van endorfine wat zorgt voor de afname van het stresshormoon “cortisol” die alle roofbouw heeft veroorzaakt.
Op een slimme, gedoseerde manier zal zeer positief bijdragen aan het herstel van burn-out. Wel is het verstandig om dit in een opbouwschema te doen, passend bij de zwaarte van een burn-out. In het 30-dagen programma zit hiervoor een energiegevend opbouwschema wat je helpt om te herstellen van burn-out.

Wisselende stemmingen

Vaak zie je bij burn-out wisselende stemmingen optreden bij mensen. Van neerslachtig tot opgewekt en alles wat hier tussen zit.

In de beginfase van een burn-out is vaak de ene dag nog slechter dan de andere dag en ben je blij als de dag weer voorbij is zonder dat je paniekaanvallen hebt gehad of erg hebt getranspireerd.

Toch blijft het frustrerend in het herstel dat het lichaam de ene dag genoeg energie heeft en de andere dag totaal leeg is. Ook voor je omgeving is dit vaak niet uit te leggen.

Naarmate het herstel verder ontwikkelt vlakken de pieken (hoog en laag) af en zijn er meer goede dagen, maar ook dan blijven er frustrerende slechte dagen waarop het lijkt alsof je weer overnieuw moet beginnen.

Neerslachtig / Depressief

Een van de symptomen passend bij een burn-out zijn depressieve gevoelens.

Een burn-out is een energiestoornis waarbij je “plotseling” soms niets meer kunt. Vaak heeft de roofbouw langer dan 6 maanden geduurd en staan gevoelens van uitputting en moeheid sterk op de voorgrond. Zo de roofbouw minder dan 6 maanden heeft geduurd spreken we van overspannenheid.

Een depressie is een stemmingsstoornis en is een symptoom wat vaak samengaat met burn-out.

Van de ene op de andere dag lukt vrijwel niets meer. Het liefst lig je in bed. Je wil wel maar het houdt gewoon op. De benzinetank is leeg. Juist omdat het contrast groot is tussen gezond zijn en alles kunnen en nu ziek zijn en niets meer kunnen ontstaan vaak neerslachtige, depressieve gevoelens.

Wat we vaak horen:

Wat is er aan de hand met me?
Ik heb het gevoel alsof ik niets meer waard bent;
Ik voel me minder dan een ander;
Bang om te sterven;
Ik word nooit meer beter
Hoe ziet de rest van mijn leven eruit?

De neerslachtige / depressieve gevoelens zijn vaak een resultaat van het lichamelijk uitgeput zijn. Naarmate het lichamelijk herstel steeds beter en beter verloopt verdwijnen ook vaak de neerslachtige gevoelens.

Toch kan het zo zijn dat een burn-out doorslaat in een (blijvende) depressie. Daarom is adequate coaching door een ervaren professional absoluut belangrijk om goed te kunnen herstellen.

Suïcidaal

Veel mensen met een burn-out zijn erg prestatiegericht. Of dit nu aangewakkerd wordt door onzekerheid, een laag zelfbeeld of gewoon de lat erg hoog leggen. Vaak is de eigenwaarde voor een belangrijk deel gekoppeld aan de prestaties die iemand levert.
En het levert ook iets op. Zowel de omgeving als ook de persoon zelf waarderen deze persoon vanwege de bergen werk die worden verzet. Dit geeft een goed gevoel. Je laat zien wie je bent en wat je allemaal kunt en dus maakt de baan wie je bent. Je zet jezelf op het podium door al je harde werk en geniet van de waardering die je krijgt.
En dan raak je burn-out en wordt het lijntje naar deze waardering ruw doorgeknipt. Zodra het lichaam de regie overpakt en je dus volledig uitgeblust bent en je dus burn-out bent, is het hormonale stelsel volledig ontregelt. Hierbij ontstaan er allerlei emoties die je normaal gesproken niet kent. Opeens ervaar je gevoelens waarvan het lijkt dat ze niet van jezelf zijn.

Als reactie kruip je het liefste weg in een hoekje, afwachtend op iets waarvan jij ook geen idee hebt wat het is.

Het enorme gat tussen je prestaties in het verleden en je huidige toestand met je lichaam wat compleet ontregeld is, zorgen nog wel eens voor suïcidale gedachten.

Persoonlijk heb ik dit ook zelf ervaren nadat ik thuis kwam te zitten. Mijn carrière als succesvol business-controller was voorbij en mijn eigenwaarde had ik ontleend aan de positie die ik bekleedde als gewaardeerd MT-lid van een grote business unit binnen een beursgenoteerde onderneming. En dit viel in 1x weg. En nog erger, eenmaal thuis, zakte ik steeds dieper weg in het moeras. Er was helemaal niets meer. Omdat ik niemand wilde zien, heb ik ook geen hulp gezocht. Pas na een half jaar en vele suïcidale gedachten verder besloot ik toen wel om professionele hulp in te schakelen.

Schaamte

Hoe gek het ook klinkt, maar veel mensen met burn-out schamen zich hiervoor, ondanks een totaal gevoel van uitputting.

Schaamte ontstaat doordat wij onszelf vergelijken met anderen of onze omgeving en door onze normen over hoe gelukkig of succesvol we zouden moeten zijn. Wat in ieder geval een rol speelt zijn de hoge verwachtingen die we onszelf opleggen en vervolgens de angst om onze kwetsbare kant te laten zien.

Zeker mensen met een burn-out hebben altijd het gevoel (gehad) dat ze sterk moesten zijn, de maatschappij moesten dienen en geen zwakte mogen tonen. Het is opmerkelijk hoe weinig mensen over hun burn-out vertellen aan hun directe omgeving. Vaak weten slechts enkele mensen dat het “de laatste tijd niet zo goed gaat”

In een hersteltraject zijn verwachtingen en eisen die we onszelf opleggen een belangrijk thema. Wanneer we leren om te stoppen met het creëren van verwachtingen, verdwijnt vaak ook de schaamte en worden we meer gelukkig!

Prikkelbaar, geïrriteerd, boos

Wanneer je burn-out bent geraakt lijkt het wel alsof iedereen jou express probeert te irriteren. Ook ben je erg gevoelig voor alle prikkels van buitenaf. Een rondje fluitend naar de supermarkt is dan opeens een grote kwelling. Maar ook een klussende buurman, een schreeuwend kind of ieder geluid wat je maar hoort. Het lijkt harder binnen te komen.

Je zenuwen raken overprikkeld en het lijkt ook alsof je alles opeens hoort. Je irriteert je aan de meest kleine dingen en je wordt er thuis niet gezelliger op voor partner en gezin. Het meest bijzondere is dat jij het vaak niet zo herkent. Je kon toch altijd best veel hebben, maar nu lijkt het alsof je je overal aan ergert. En die irritatie gaat al snel over in boosheid.

Boosheid heeft alles te maken met het bepalen van de grenzen. Simpel gezegd, hoe langer het lontje hoe minder snel jij boos werd. Echter wanneer je burn-out bent is het lontje vaak erg kort en dus ben je ook vaak snel boos.

Mensen met burn-out hebben moeite met het stellen van grenzen. Zo ook bij boosheid.

Prikkelbaar of irritatie is vaak een eerste uitingsvorm van boosheid. Het is interessant om te weten waar jouw behoeftes en verlangens liggen. Komt dit in de knel, dan raak je geïrriteerd. Wanneer je deze irritatie niet de baas wordt, groeit deze door naar boosheid, vervolgens naar woede waarna de rem er compleet af gaat en een grotere druk ontstaat met als gevolg dat je “ontploft”.

Wanneer je opgebrand bent. En dit is het geval wanneer je daadwerkelijke belasting groter is dan je belastbaarheid oftewel het gevoel dat je teveel moet doen, meer dan je aankan, dan ben je fysiek, mentaal en emotioneel helemaal leeg. Je stresssysteem draait continu overuren. Je zal en moet dit overleven en daarbij is het belangrijk dat je scherp en alert blijft. Op je hoede voor bedreigingen die op de loer liggen.

Je ervaart dan ook dat mensen en werk wat op je afkomt als negatief en je hebt er simpelweg geen energie voor. Dit komt omdat je stresslevel op standje “scherp” staat. Je kunt maar beter één keer te veel reageren op gevaar dan te weinig! Door deze voortdurende stressreactie voel jij je sneller bedreigd en je automatische reactie is “boos worden” omdat je het gevecht moet aangaan om ook dit gevecht weer te kunnen overleven.

Vaak bij burn-out verandert er ook daadwerkelijk iets in de hersenen. Het logische deel van je brein (prefrontale cortex) heeft normaliter de regie waarbij het zenuwcentrum “amygdala” waarschuwt wanneer er gevaar op komst is.

Wanneer je burn-out bent geraakt is het zenuwcentrum, “amygdala” daadwerkelijk groter gegroeid dan de pre-frontale cortex in je hoofd en daarmee neemt zij de leiding over. Deze situatie is dus ontstaan als gevolg van langdurig opgebouwde stress en dito roofbouw.

Het gevolg is dat je ratio dus wat minder reageert in geval van nood. Althans zo reageert nu het stress-systeem. Daarom reageer je “minder politiek”, minder genuanceerd, en bozer.

Sneller agressief

Ergernis, een kort lontje slaan over in agressie wanneer het allemaal teveel wordt. Alle hormonen in het lichaam hopen zich op en door boos te worden ontladen deze hormonen zich waardoor je je weer even rustig voelt. Het is een korte-termijn oplossing want het blijft een terugkerend probleem.

Veel mensen schamen zich voor agressie. Persoonlijk was ik totaal niet agressief maar tijdens mijn burn-out wel degelijk en dit werd vooral afgereageerd op voorwerpen zoals de auto of de deuren in huis en een stukgegooide fietscomputer. De reden hiervoor zijn de hormonen. Na herstel van burn-out (maar ook daarvoor) kon ik mijn boosheid weer goed managen.

Huilbuien

Een vaak voorkomend symptoom bij burn-out zijn huilbuien. Zeker in het begin wanneer iemand net burn-out is geraakt ontstaan regelmatig huilbuien.

De oorzaak is vaak dat het lichaam tot rust komt. En vervolgens nemen de emoties je huidige gemoedstoestand over en kun je soms onbedaarlijk gaan huilen. Ook vaak zonder direct aanwijsbare reden. Ze komen gewoon en je kunt je er niet tegen verweren waardoor het gewoonweg niet stopt.

Geen emoties voelen

In tegenstelling tot de huilbuien, zijn er ook mensen die juist afgestompt zijn en helemaal geen emoties meer voelen. Het lichaam heeft de regie overgenomen om te gaan herstellen waarbij de emoties even zijn “uitgezet”. Ze zijn nu niet belangrijk om te overleven.

Onverschilligheid

Een van de eerste fases waarin je merkt dat er “iets” aan het veranderen is, is onverschilligheid. Afstand nemen tot alles wat voorheen erg belangrijk was. Je bent opeens onverschillig tegenover werk, gezin, hobby’s, sporten, sociale contacten etc… Een van de dingen die je dan vaak denkt is bijvoorbeeld: “wat kan mij het ook interesseren” of “ik heb er geen zin in”. Je neemt als het ware afstand tot zaken die je zonder overmatige stress wel zouden interesseren.

Zelf was is een gepassioneerde hardwerkende controller en in de opbouw naar burn-out ontstond de onverschilligheid waardoor ik automatisch nog een tandje ging bij schakelen. Maar het harde, gemotiveerde werken lukte gek genoeg niet meer en daarnaast kreeg ik meer interne conflicten.

Wat is er toch met me aan de hand? Het deed mijn zelfbeeld niet goed. En ik herkende me zelf ook niet meer.

Ook de omgeving begon anders naar mij te kijken. Ik was veranderd van een betrokken, gemotiveerde collega naar een onverschillig, niet geïnteresseerd persoon.

Cynisch

Mensen met burn-out kunnen erg cynisch zijn. Vaak is dit ook de 2e fase na onverschilligheid. Nadat je de fase van des-interesse voorbij bent begin je vaak met het maken van vervelende opmerkingen naar anderen of wantrouwen richting andere mensen. Je vertrouwt de daden van een ander niet meer en kan ook afstand nemen van je eigen handelen. Je komt vaak als ongeïnteresseerd over waardoor ook vaak irritatie bij de omgeving gaat ontstaan.

Wat er feitelijk gebeurt is dat het je niet meer lukt om aan de eigen verwachtingen te voldoen. Als gevolg hiervan word je dan cynisch.

Faalangst

Faalangst bestaat eigenlijk zolang jij geen torenhoge verwachtingen van jezelf verlangt. Faalangst ontstaat wanneer jij denkt iets te verprutsen wat wel belangrijk voor je is. Als gevolg hiervan begin je aan jezelf te twijfelen, aan jouw eigen capaciteiten met als mogelijk gevolg een totale “black-out”.

Veel mensen stonden voordat ze burn-out raakten bekend als prestatiebeest, zeer sociaal en betrokken. Vaak gevoed door een hoge moraal. Deze moraal zorgt ervoor dat je torenhoge verwachtingen hebt van je eigen prestaties.

Wanneer je eenmaal burn-out lukt het je niet meer om deze onredelijke verwachtingen waar te maken. Toch gaf je dit altijd een goed gevoel. Daarom werd je gewaardeerd door collega’s voor al jouw prestaties. Je werd gehoord en gezien. Dit geeft je nu het gevoel dat je het niet goed genoeg doet en dat je harder moet werken om aan de norm te blijven voldoen. Dit gedrag zorgt voor uitputting en wanneer dit niet verandert zul je langer de tijd nodig hebben om te herstellen van burn-out.

Persoonlijk had ik ook heel veel last van faalangst. Ik wilde het goed doen en gewaardeerd worden om het harde werken. Het veranderen van dit gedrag heeft me heel veel tijd en moeite gekost en uiteindelijk ben ik er wel goed in geslaagd door twee dingen goed aan te leren:

Geen verwachtingen, het komt zoals het komt;
Werken op 80% van je kunnen. Dan heb je 20% over en loop je nooit op je tenen.

Onrustig / Opgejaagd

Bij burn-out heb je vaak last van een onrustig of opgejaagd gevoel. Je bent als het ware op hol geslagen. Het is te vergelijken met een auto waarbij je met je linkervoet op de rem staat en het rechtergevoel het gaspedaal ingedrukt houdt. Je komt niet vooruit. Maar je moet wel door, je zit nu eenmaal in deze situatie en lukt eenvoudig niet om te stoppen met denken en doen. Omvallen is vaak de enige optie om te stoppen. Wanneer je maar lang genoeg het gaspedaal ingedrukt houdt met de linkervoet op de rem raakt de benzinetank vanzelf leeg.

Wanneer je dit gevoel hebt, herken je dit door een enorme maalstroom aan gedachten, gespannen spieren, onrustige buik, tintelende en trillende vingers en tenen.

Besluiteloos

Wanneer je burn-out bent geraakt lijkt het wel alsof je geen keuzes kunt maken. Dit is niet vreemd wanneer je bedenkt dat het lichaam nu totaal anders reageert dan normaal. Het lichaam staat compleet op zijn kop bij een burn-out.

Ook ontstaan er vaak allerlei twijfels en vragen over: wie ben ik? En: Wat kan ik nu eigenlijk?. Een logisch gevolg hiervan is besluiteloosheid.

Ook het lichaam dwingt je er vaak toe dat je op dit moment geen goede, geschikte keuzes kunt maken.

Wat je vooral in deze periode niet moet doen is radicale besluiten nemen die grote invloed hebben op werk of privé. Hier ga je later spijt van krijgen wanneer je weer gezond bent.

Het advies is om eerst lichamelijk en mentaal weer te herstellen. Een goed besluit over je toekomst kun je nu eenmaal niet in je periode van burn-out nemen.

Uitstellen, uitstelgedrag

Bij burn-out neemt het lichaam de regie over het herstelproces over. Dit merk je aan een totaal gevoel van uitputting. Je kunt je nergens meer toe zetten. Alles lijkt teveel waardoor je al snel dingen die je veel stress geven gaat uitstellen. Uiteindelijk zullen al deze dingen zich ophopen waardoor de stress vele malen groter worden. Iedereen die burn-out is geraakt zal dit herkennen. Op dat moment lukt het simpelweg niet en de enige destructieve methode is om dan maar je hoofd in het zand te steken.

Helaas zorgt uitstelgedrag vaak voor stress op de lange termijn en voor extra uitputting en vermoeidheid. Vraag hulp aan de omgeving wanneer er teveel wordt uitgesteld.

Inefficiënt

Een van de symptomen van burn-out is ook dat je vaak zaken minder effectief en inefficiënt uitvoert. Waar het vroeger de normaalste zaak van de wereld was om een simpel klusje uit te voeren lijkt het nu vaak een grote opgave om dit te doen. Oftewel je beschikt op dit moment niet over de competenties die je anders altijd helpen om een klus te klaren.

Dit gevoel van het besef van “verminderde competenties” is erg vervelend en kan tot grote frustraties leiden. Vaak horen we “kan ik nu helemaal niks meer?”. Vanwege de mentale problemen kun je vaak last hebben van inefficiëntie waardoor je competenties nu minder goed werken. Ze zijn echter niet weg, je kunt er alleen nu moeilijker een beroep op doen. Wanneer je verder herstelt komen ook de competenties weer terug.

Meer drinken (koffie, alcohol)

Wanneer je burn-out bent geraakt wordt vaak een borrel gebruikt om de zorgen even te vergeten. Alcohol dempt de gevoelens van burn-out waardoor je je tijdelijk vaak beter voelt. Ook wordt het vaak gebruikt als slaapmutsje om goed in te kunnen slapen.

Veel mensen grijpen daarom naar alcohol wanneer ze een burn-out hebben. Helaas zorgt alcohol voor een verminderde kwaliteit van slaap waardoor stressklachten verder toenemen in plaats van kortstondig afnemen.
En bovendien ben je meer gevoelig voor verslavingen in deze periode en voor je het weet heb je er nog een extra probleem bij die opgelost moet worden. Beheers je dus wanneer je een burn-out hebt. Het meest verstandig is om tijdens de burn-out geen alcohol te drinken omdat het verwerken van alcohol in de lijf ook energie kost en bij het opstaan voel je vaak nog veel slechter.

Ook het drinken van meer koffie is geen goed idee. In koffie zit cafeïne. De cafeïne stimuleert juist de afgifte van stresshormonen en zorgt ervoor dat je juist minder slaapt. Verstandiger is om tijdens burn-out vooral geen cafeïne te gebruiken maar in plaats hiervan bijvoorbeeld groene thee te drinken.

Roken of drugsgebruik

Drugs gebruiken wanneer je burn-out bent. Vaak in de aanloop naar een burn-out gebruiken veel mensen verslavende middelen zoals drugs. Vaak niet omdat ze verslaafd zijn om vanwege de kick, maar eenvoudig om op de been te blijven. Drugs helpt je om scherp te blijven goed te kunnen blijven presteren.

Een groep gebruikers die in het hoog springt zijn de jonge, vaak hoogopgeleide professionals die drugs gebruiken, vaak XTC. Drugs zijn duur en vraagt een hoog inkomen om in te kunnen voorzien. Uiteindelijk is drugs nooit een oplossing maar een tijdelijk middel om de stress even te vergeten waardoor je niet geconfronteerd wordt met de dagelijkse beslommeringen en je even uit deze wereld kunt stappen.
Drugs zijn nooit een oplossing voor problemen of je burn-out bent of niet. Uiteindelijk krijg je er een verslaving bij die ook weer opgelost moet worden en daardoor wordt de weg naar volledig herstel een langere weg.

Idem dito geldt ook voor drugs dat meer roken tijdens een periode van burn-out slecht voor je is. Roken helpt je tijdelijk om even te genieten en je zorgen te vergeten, maar uiteindelijk is dit ook een verslaving en zul je er weer van af moeten kicken.

Haastig, ongeduldig

Velen herkennen een haastig of ongeduldig gevoel als symptoom van burn-out. Dit ongeduld ontstaat door de hoeveelheid cortisol en adrenaline in je lichaam. De hormonen die ervoor zorgen dat je kunt overleven in noodsituaties. En je lichaam staat nu eenmaal in het standje “overleven”. Alles doe je gehaast en je bent ongeduldig. Dit komt omdat je te lang in een hedendaagse noodsituatie (werkdruk, ziekte van familielid of financiële problemen) bevindt. Dan nemen de stresshornomen de leiding in het lichaam met alle gevolgen van dien. Ongeduldig en haastig gedrag zijn symptomen van dit gedrag omdat je lichaam in een permanente staat van overleven is terecht gekomen.

Teruggetrokken en onzeker

Een gevolg van burn-out is dat je emotionele en lichamelijke klachten ervoor zorgen dat je niet in normale doen bent. Dit maakt je onzeker omdat je niet op jezelf kunt vertrouwen en niet kunt regeren zoals je normaal gesproken reageert.

Het voelt alsof je lichaam je in de steek heeft gelaten. En dit zorgt voor onzekerheid. Het lichaam reageert anders dan je gewend bent.

Vaak komt het voor dat je bepaald gedrag hebt aangeleerd wat sociaal wenselijk is. Dat heb je niet zomaar gedaan.

Waarschijnlijk was je niet overtuigd van je jezelf en geloof in eigen kunnen en daardoor heb je bepaald compensatiegedrag aangeleerd om toch gezien, gehoord en gewaardeerd te worden. Echter nu ben je burn-out geraakt en ben je niet meer in staat om je sociaal-wenselijk te gedragen en dus aangewezen op je eigen ik.

Het continue aanpassen aan wensen en verlangens van anderen is kenmerkend voor burn-out. Het constant pleasen van anderen is een uitputtende manier van leven en kenmerkend in de fase voor burn-out. Niet vreemd dat onzekerheid een onderwerp is waar veel aandacht aan wordt besteed in de coaching.

Een gevolg van de onzekerheid is dat je je gaat terugtrekken. Een soort van automatische reactie wanneer je door alle vaste lagen bent gezakt en daardoor maar even afstand gaat nemen van anderen. Omdat je jezelf niet goed kunt vertrouwen.

Geen zin in sex

Wanneer een tijger uit de bosjes springt heb je drie overlevingsreacties: vechten, vluchten, bevriezen.

Wanneer de tijger voor je staat denk je op dat moment niet aan voorplanting! Je lichaam maakt cortisol en adrenaline aan om te kunnen overleven en dat kun je nu helemaal niks mee. Cortisol en adrenaline zijn stresshormonen die je op het juiste moment aanmaakt om in actie te komen. Sex is een fase van ontspanning en genieten. Niet iets waar je aan denkt wanneer je moet vluchten of vechten. Een burn-out is bijna een permanente vecht, vlucht of bevries reactie waardoor je niet meer in staat bent om te ontspannen en genieten en de sexgevoelens daardoor ook even op een laag pitje worden gezet.

Niet kunnen genieten

Veel mensen met burn-out klachten zijn het genieten verleerd. De zorgen van het leven (energievreters) zorgen ervoor om continu maar door te gaan met alles wat moet.

Daardoor kunnen mensen het grote geheel niet meer overzien. Er is geen ruimte meer om een lekker te kunnen genieten van de dingen in het leven. Het gevolg is een hoofd wat vol zit waarbij geen ruimte meer is voor mooie dingen.

Een alsmaar jagende houding typeert mensen met burn-out. Alles moet af en er wordt net zo lang gejaagd tot dit ook daadwerkelijk zo is. Ze zijn voortdurend achter dingen aan aan het rennen die op dat moment zich voordoen. Hierbij ontstaat al snel een cultuur van “brandjesblussen”. Mensen zijn erg ad-hoc bezig om in de waan van de dag zaken op te lossen die zich op dat moment aandienen. En dit vreet energie.

Bewust genieten is heel belangrijk om goed mentaal te herstellen. Veel wandelen en goed leren “voelen, horen, zien, ruiken” is een belangrijk onderdeel om te herstellen van burn-out.

Slecht presteren

Eerst kon je alles en hoefde je maar even aan te zetten en nu lukt simpelweg helemaal niet meer. Prestaties leveren lukt niet meer wanneer je burn-out bent geraakt, zowel op mentaal als lichamelijk gebied. Er komt niets meer uit je handen en daarom zet je vaak een tandje erbij wat er vaak toe leidt dat het allemaal helemaal niet meer lukt. Mijn marathon die ik 1 maand voor burn-out liep was een maand later 1 kilometer met pijn en moeite, maar ik forceerde me wel om 10 kilometer hard te lopen. Met een lijf wat niet meer wilde en alleen maar bezig was om mij tegen te werken. En ook mijn Garmin-computer gaf aan dat ik in de hoogste hartslagzones liep terwijl ik rustig aan het “sjoggen” was. Wanneer je burn-out bent geraakt zijn zelfs de kleinste prestaties niet meer mogelijk. Het doen van boodschappen, het bezoeken van vrienden of familie is een opgave geworden. Mensenmassa’s zorgen ervoor dat je gek wordt van alle prikkels die op je afkomen. Dit kost heel veel energie en na die tijd heb je het gevoel dat je helemaal leeg bent.

Wantrouwen

Wantrouwen is één van de symptomen van burn-out simpelweg omdat de wereld er heel anders, vooral donkerder, uitziet. De jaren voordat je ziek werd heb je iedereen het naar de zin gemaakt, keihard gewerkt en voor iedereen klaar gestaan.
Nu je ziek bent sta je er alleen voor en niemand kijkt meer naar je om. Van collega’s hoor je niets meer en familie en vrienden stellen teleur. Hierdoor groeit het wantrouwen in de mens. Dit komt omdat je er geen grip op hebt. Daarnaast groeit het wantrouwen in je lichaam. Het lichaam heeft de regie overgenomen en doet van alles binnen in dat lijf. Jij hebt er geen controle meer over. En dit zorgt ook voor wantrouwen in eigen kunnen, het heden en de toekomst. Je gelooft niet dat het ooit nog weer goed komt.
Ook zien we mensen die ernstig teleurgesteld zijn geraakt doordat ze zijn besodemieterd door anderen waardoor ze jarenlang hebben moeten vechten. Dit gevoel wordt dan ook op andere mensen geprojecteerd waardoor het vertrouwen in mensen heel ver te zoeken is en tegenover iedereen wantrouwen ontstaat.

Machteloosheid

Gedurende het burn-out proces ontstaan de machteloze gevoelens zowel bij het begin, halverwege en aan het eind. Aan het begin doet het lichaam dingen waar jij geen grip op hebt. Het machteloze gevoel dat je geen of weinig verbinding hebt tussen hoofd en lichaam frustreert enorm. Vervolgens gaat het herstelproces gepaard met de daarbij behorende terugvallen. Dit zorgt voor twijfel, “het komt nooit meer goed”. En dit zorgt voor een grote mate van machteloosheid. Soms duurt burn-out herstel ontzettend lang en ook in deze periode voelen mensen zich machteloos. Dit is op zich niet verwonderlijk omdat het lijkt alsof je geen invloed hebt op het herstelproces. Het gevaar ligt dan op de loer dat je te voorzichtig wordt. Angst om weer terug te vallen ligt dan op de loer.

Schuldgevoel

Een van de symptomen bij mensen met een burn-out is een groot schuldgevoel. De lat heeft jaren verschrikkelijk hoog gelegen, alles is gehaald en bereikt en daardoor ontstond ook waardering door de omgeving. En ben je ervan afhankelijk geworden. Een hoge moraal is vaak de reden. De kantjes er niet af willen lopen, het halen van doelstellingen, het continueren van de successen en het tonen van goed werknemerschap. Wanneer dit wat minder lukt zetten we er juist nog een extra tandje bij. Dit maakt dat iemand met burn-out klachten niet datgene doet wat hij eigenlijk zou moeten doen: rust nemen en herstellen.

Relatieproblemen

Wanneer je burn-out bent geraakt dan is 1 ding zeker. Je bent niet de meest gezellige persoon voor je omgeving. Doordat je intens moe bent word je chagrijnig, somber, of depressief. En je bent daardoor niet de meest ideale partner tijdens je burn-out. Daardoor ontstaat er ook vaak stress bij de ander of leidt dit gemakkelijk tot een crisis binnen het gezin en in sommige gevallen ook tot de burn-out van de ander. Een scheiding lijkt dan nog de enige uitkomst. In tijden van zware nood leer je je vrienden kennen.

Zo ook in een relatie. Het komt er nu echt op aan. Hoeveel liefde, energie, geduld en begrip is er nog? Hoeveel ruimte is er nog om oprecht naar elkaar te luisteren? Eindigt dit telkens in ruzies en onbegrip voor elkaar dan wordt het echt lastig. Een advies van mijn kant, neem geen besluit over je relatie totdat de burn-out voldoende is hersteld en je weer normaal kunt reageren en nadenken. Desnoods tijdelijk wat afstand nemen van elkaar is dan altijd nog een tussenweg.

Persoonlijk heb ik ook 4 jaar lang forse problemen gehad in de relatie. En het verergerde na 2 jaar ook nog omdat ik “bijna hersteld” in een nog diepere burn-out terecht kwam. Uiteindelijk hebben we het overleefd en is de relatie nu beter dan ooit tevoren. Een huwelijk heeft soms diepe dalen nodig om ook weer op een piek terecht te kunnen komen. Beschouw je burn-out als een mooie dankbare tijd om elkaar echt te leren kennen en waarderen. Om wanneer dit alles achter de rug is weer volop te mogen genieten van elkaar!.

Moeite om uit bed te komen

Veel mensen met burn-out hebben moeite om ’s ochtends hun bed uit te komen. Wanneer de dagelijkse routine er niet meer is ontstaat er al snel een patroon om pas rond het middaguur uit bbed te komen.

Het gevoel dat je ’s ochtends al doodop bent en je lijf voelt alsof het al een marathon heeft gelopen is verantwoordelijk voor het late opstaan. Eenmaal uit bed gaat het nog zeker niet van harte en kost het je moeite om het lijf in beweging te krijgen. De stresshormonen die nodig zijn om het lichaam op te starten zijn bij het opstaan het meest actief.

Is jouw baan nog wel de juiste?

Een nieuwe baan is niet direct de oplossing om van je burn-out af te komen. Maar als jouw baan je meer energie kost dan oplevert, is het mogelijk verstandig om eens verder te kijken.

Een loopbaancoach kan daarin een nuttige rol spelen. Hij of zij helpt je om te achterhalen waar jij energie van krijgt en welke richting je op kan zoeken. Naast Burn-out Specialist is Anton te Velde ook loopbaancoach en kan je ook daar goed mee helpen…

Verminderde concentratie

Problemen met concentratie zijn vaak een gevolg van een tekort aan het stofje dopamine in de hersenen. Dit stofje speelt een cruciale rol bij de herstelprocessen in de hersenen.

Twee belangrijke gevolgen van aanhoudende overmatige stress zijn:

Problemen met concentratie;
Problemen met het korte termijn geheugen.

Wanneer je langdurig in een chronische stress-situatie verkeert krimpt de “pre-frontale cortex”, de pre-frontale cortex zit voor in je hoofd en regelt de logische rationele beslissingen. Het zenuwcentrum “amygdala” daarentegen wordt juist groter en krijgt ook het stuur in handen waardoor de emotie regeert en de rationale logica naar de achtergrond verdwijnt.

Dit alles gebeurt onder invloed van het stresshormoon cortisol met als gevolg dat het concentratievermogen achteruit gaat.

Cortisol heeft ook als vervelende bijkomstigheid dat de zenuwcellen van de prefrontale cortex afsterven wanneer langdurig wordt geconfronteerd met hoge (hormonale) cortisolspiegels in het bloed.

Niet meer durven autorijden

Veel mensen hebben moeite met autorijden wanneer ze last hebben van burn-out. Vaak is angst of paniekaanvallen de oorzaak. En dit is ook logisch, immers een paniekaanval achter het stuur zorgt voor zeer gevaarlijke situaties voor iedereen. Menig autorijder met burn-out parkeert zijn auto daarom nog wel eens op de vluchtstrook wanneer dit zich voordoet.

Ook is het overvolle hoofd een van de redenen dat het hoofd simpelweg de snelheid niet meer kan bijbenen. Waarschijnlijk is de druk om controle te houden en bij de les te blijven de oorzaak waarom er vervolgens een paniekaanval ontstaat.

Het is daarom verstandig om wanneer je hier last van hebt niet teveel auto te rijden en pas weer te gaan doen wanneer je weer meer fit bent. Dit om vervelende situaties te voorkomen waar je nog lang spijt van zult krijgen.

Persoonlijk wilde ik ook tijdens een autorit de auto het liefst op de vangrails parkeren. Er ontstond bijna een oncontroleerbare behoefte om dit te doen en vervolgens begon ook een paniekaanval over deze dwangmatige gedachte met als resultaat om tot rust te komen op de vluchtstrook.

Interesseverlies / negatief zelfbeeld

Je hebt nergens meer zin in en niets interesseert je ook meer. Alles is teveel en “het lukt me niet meer” horen we vaak. Het liefst kruip je in bed of lig je op de bank tv te kijken. De energie die je altijd hebt gehad is helemaal weg.

Altijd kon je alles en opeens is het op. In de aanloop naar een burn-out kon je je zelf nog aanzetten om “dan maar zin te maken”, maar nu blokkeert je hele lichaam en niets lukt meer. Je baalt van jezelf, je voelt jezelf een niksnut die niks kan en niets presteert. Alle motivatie lijkt uit je lichaam te zijn verdwenen.

Nergens meer interesse in hebben is een teken van een lichaam dat het rust moet gaan houden en de batterij weer moet opladen. De benzinetank is leeg en die dient eerst weer gevuld te worden.

Vergeetachtig

Vergeetachtigheid komt veel voor bij burn-out. Het hoofd zit overvol wanneer je burn-out bent. Veel mensen klagen over “mist in het hoofd” of “een hoofd vol watten”. Dit overvolle hoofd met alle positieve maar vooral negatieve gedachten laat simpelweg geen ruimte meer toe. De harde schijf is vol. Een direct gevolg is dat je heel veel vergeet. Bijvoorbeeld dat je in de supermarkt staat en alles kwijt bent en geen idee hebt wat je ook al weer moest halen. Om dit gemis aan geheugen enigszins te compenseren ga je vooral een lijstje maken en daardoor hangt het prikbord of koelkastdeur vaak overvol met reminders. Het helpt natuurlijk enigszins maar vergeetachtigheid is vooral heel vervelend. Naarmate je verder herstelt kun je weer beter zaken onthouden en informatie tot je nemen.

Minder flexibel

Bij een burn-out ben je minder flexibel. Je kunt je simpelweg niet meer in allerlei bochten wringen omdat het lichaam de regie heeft overgenomen en meteen protesteert. Alles zal meer moeite kosten nu.

Ook kun je wanneer eenmaal burn-out vaak niet meer het grotere geheel goed overzien. En daardoor ontstaat vaak het tunnelvisie-syndroom. Er is in veel gevallen maar één mogelijkheid om van a naar b te komen. De flexibiliteit ontbreekt en je kunt vaak moeilijk schakelen. Daardoor kun je star overkomen bij mensen en je wordt vaak niet begrepen met als gevolg dat jij ook niet begrijpt waarom dit zo is.

Piekeren

Kenmerkend voor een burn-out zijn de vele piekergedachten over van alles een nog wat. Rationeel weet je wel dat piekeren nergens toe leidt, maar helaas voelt het voor jou op dit moment niet zo. Bijna iedereen met burn-out heeft de piekergedachten over de meest kleine pietluttigheden die vervolgens helemaal worden opgeblazen. Elk pijntje is een tumor of kanker. Een lastig kind moet in traject bij de jeugdzorg. Een pijntje in je oor wordt een amputatie.

Helaas kun je bij een burn-out moeilijk relativeren. Overal zie je beren op de weg en lukt het je niet om een veilige afstand te houden waardoor je er overal direct emotioneel in zit en daarmee de realiteit volledig uit het oog verliest. Je maakt je druk om alles en kunt vaak niet ophouden met piekeren.

Moeite met sociale contacten

Sociale contacten zorgen nog weleens voor verlies van energie, zweetaanvallen of paniek. Sommige mensen of soms groepen van mensen (familie / vrienden / collega’s) laten echt alle energie uit je leeglopen. Met als gevolg dat je compleet uitgehold weer naar huis gaat.

Vaak ligt de oorzaak een forse vorm van please-gedrag die kenmerkend is voor mensen met burn-out. En vaak ook nog in combinatie met die andere leegloper “ perfectionisme”.

Jarenlang heb je op je tenen gelopen en iedereen geprobeerd het naar de zin te maken. Hierbij heb je je in elke bocht gemanoeuvreerd om het maar vooral erg goed te doen (voor de ander). Daarbij heb je nooit gedacht aan je eigen grenzen en ben je er stelselmatig overheen gegaan.

Nu je burn-out bent verval je weer snel in je oude gedrag. Simpelweg omdat je het altijd zo hebt gedaan. Je lichaam herkent het nu en trekt aan de noodrem. Je lichaam heeft de regie overgenomen en wenst deze te behouden.

Door please gedrag geef je de regie aan een ander. Je zegt daarmee “ja” tegen de ander en tegelijkertijd ook “nee” tegen jezelf. Dit onderwerp komt altijd terug tijdens een hersteltraject en er wordt veel tijd besteed om deze patronen voorgoed te veranderen zodat jij beter naar je eigen behoeftes leert te luisteren.

Een advies is om niet te vereenzamen thuis op de bank. Ieder mens heeft sociale contacten nodig. Ga ze dus niet uit de weg, maar zoek die contacten op die je:

Energie geven
Verkort de momenten van sociaal contact

Problemen met plannen

Bij burn-out neemt het lichaam de regie over het herstelproces over. Je merkt dit aan totaal gevoel van uitputting en nutteloosheid.
Je kunt je nergens meer toe zetten. Alles lijkt teveel waardoor je al snel dingen die je wilde gaan plannen alsnog moet uitstellen omdat het simpelweg niet gaat.
Uiteindelijk schuif je de berg voor je uit waardoor de stress als een boemerang terugkomt en verergert.

Iedereen die een burn-out heeft gehad herkent dit gedrag. Op het moment lukt het je simpelweg niet om te plannen en automatisch ontstaat er haast een destructieve methode om je hoofd maar even in het zand te steken. Ik ben er even niet.

Overvol hoofd

Een hoofd wat overloopt ontstaat vaak door al het gepieker over van alles en nog wat en lijstjes die nog gedaan moeten worden. Daarnaast de zorg voor het gezin, misschien mantelzorger en heel veel andere simpele dingen waar je niet toe kan zetten.

Helaas is het niet altijd mogelijk deze activiteiten te schrappen, waardoor je in een spagaat terecht komt: aan de ene kant wens je rust te krijgen door zaken af te ronden en aan de andere kant schreeuwt je lichaam dat het niet kan!

Ook wanneer je heel weinig doet als gevolg van je burn-out, is het mogelijk een overvol en mistig hoofd te hebben waarin je alles niet op een rijtje krijgt. Hoe frustrerend ook, de mist gaat niet weg door meer te doen. Het overvolle hoofd zorgt vaak voor geheugenproblemen en veel dingen vergeten.

Onnodige fouten maken

Een veel voorkomend symptoom bij burn-out is het maken van allerlei onnodige fouten met dito irritatie tot gevolg.

Vaak vind jij van jezelf dat je iets moet doen volgens jouw vaak hoge criteria. Omdat je burn-out bent maak je sneller fouten en kun je deze niet of nauwelijks relativeren. Dit kan zijn van hele kleine foutjes zoals het schone mes bij de vorken in de bestekbak leggen of belangrijke missers maken met grotere consequenties. Het meest verstandige is om te accepteren dat het maken van fouten mag en helemaal wanneer je burn-out bent geraakt is het verstandig om jezelf te kunnen vergeven in plaats van boos op jezelf worden.

De oorzaak van al deze kleine foutjes is een gebrek aan concentratievermogen en een hoofd vol watten.

Zo snel mogelijk willen herstellen

Iedereen met een burn-out heeft maar één doel, zo snel mogelijk herstellen. Daarom worden er vaak niet één, twee maar soms wel drie hulpverleners ingezet om zo snel mogelijk te herstellen. Allerlei interventies worden ingezet, hulpverleners ingezet, psychologen en zelfhulpboeken geraadpleegd. Alles om maar zo snel mogelijk te herstellen.

Het is echter juist de rust en berusting die ervoor gaat zorgen dat het lichaam en daarna de geest uiterlijk gaat herstellen. Het als een raket willen herstellen is op dezelfde manier de burn-out uit willen als dat je erin ging. En dat gaat helaas niet.

Zo snel mogelijk naar een andere baan

Ik moet zo snel mogelijk naar een andere baan dan is mijn burn-out snel voorbij. Helaas werkt dit niet zo en het kan ook verstrekkende financiële gevolgen hebben wanneer je ontslag neemt en ziek aan een nieuwe baan begint. Je hebt hersteltijd nodig om de balans weer terug te vinden. Zodra je iets van energie hebt teruggewonnen is het altijd verstandig om een loopbaantraject te volgen zodat jij erachter komt in welke werkomgeving jouw talenten en competenties het beste tot zijn recht komen. Je wil niet nog een keer in een werkomgeving of in een functie terecht komen die totaal niet bij je past. Een loopbaantraject is dan een goed idee. Dit wordt bijna altijd ingezet na een burn-out hersteltraject omdat je simpelweg niet in staat bent om goed over je toekomst na te denken wanneer je ziek bent. Wil jij weten wanneer je klaar bent voor een nieuwe baan en welke vorm van loopbaancoaching het beste bij je past?

Herken jij 1 of meerdere symptomen?

Heb jij momenteel burn-out symptomen en heb je geen idee hoe nu verder?

Dan is het 30-dagen online programma inclusief een online afspraak van een uur perfect voor jou. Je volgt het vanuit jouw eigen huis!
Wij weten namelijk wat je meemaakt en waar je doorheen gaat. In 30 dagen bespreken we alle facetten die te maken hebben met je burn-out en zal je leren hoe je hiermee om moet gaan:

Je leert wat je juist wel maar ook juist niet moet doen.
Wij helpen je op weg naar de verbeterde versie van jezelf!
Je leert patronen te doorbreken die je niet dienen, maar ook je sterke kanten naar boven te halen.

Dit unieke programma zal je weer energie opleveren en je zult er je hele leven lang profijt van hebben!